Türkiye'de Bölge Sınıflandırılması

Bölge: Kendi sınırları içinde benzer özellikler gösteren, kendi sınırları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.

Çok çeşitli konulara ait bölge oluşturmak mümkündür. Tek bir özelliğe göre bütün coğrafya konularına ait bölgeler oluşturmak mümkündür. Bütün coğrafi özellikler bir arada düşünülerek yapılan bölgeler ise coğrafi bölgeyi oluşturur.

Coğrafi Bölge: Fiziki, beşeri ve ekonomik coğrafya özelikleri bakımından kendi sınırları içinde benzer özellikler gösteren ancak kendi sınırları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.

Coğrafya, yeryüzündeki farklı mekânların dününü, Bugününü inceleyip geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunur. Mekânsal farklılıklar ve benzerlikler her şeyden önce çeşitli olayların dağılış, bağlantı ve gelişim noktalarını yansıtır. Bir mekân parçasının bölge özelliğine sahip olabilmesi için o mekânda belirli olaylar arasında benzerliğin ve karşılıklı ilişkilerin olması gerekmektedir. Eğer bir mekân parçası üzerindeki olaylar arasında karşılıklı neden sonuç ilişkisi bulunmuyorsa o mekân parçası bir bölge özelliği taşımaz.



Bölge tespitinde her şeyden önce bölgelere ayıracağımız mekânın coğrafi birlik fikrini uyandıracak ortak özelliklerin neler olduğunu tespit etmek gerekir. Bu açıdan bakıldığında coğrafi unsurların özelliklerinde farklılıklar bulunmaktadır. Bazı coğrafi unsurlar sabittir, değişemez. Buna karşılık bazıları ise kısa veya uzun sürelerde değişkenlik gösterebilir ve bunlar ikinci derecede önemlidir.

Bir bölge sınırı oluşturmak istediğimizde bu sabit ve değişken unsurlar karşımıza çıkar. Oluşturduğumuz bu bölgeye farklılık kazandıran ve onu diğer bölgelerden ayıran da zaten bu özelliklerdir.









Bölge sınırı oluşturulurken kullanılacak sabit ve değişken

coğrafi unsurlar nelerdir?



Sabitler

İklim

Yeryüzü Şekilleri

Doğal Bitki örtüleri



Değişkenler

Nüfus Yoğunluğu

Yerleşim Özellikleri

Ekonomik Özellikleri

Karma Bölgeler



Türkiye'nin coğrafi özelliklerinden ve yüzey şekillerinden dolayı geniş alanları kaplayan bölgeler oluşturmak çok güçtür. Bu nedenle Türkiye'de oluşturacağımız bölgelerin yüz ölçümleri genellikle küçük olacaktır.

9. sınıftan hatırlayacağınız gibi yeryüzünde fiziki ve beşerî özelliklere göre farklı bölgeler oluşturulmuştur.



BİLGİ NOTU



Serbest Ticaret Bölgesi

Genel olarak serbest bölgeler ülkenin siyasi sınırları içerisinde olmakla beraber dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatının uygulanması bakımından gümrük hattı dışında sayılan ticaret bölgeleridir, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin yasal düzenlemelerin uygulanmadığı, yapılan sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş muafiyet ve teşviklerin tanındığı alanlardır, ülkenin diğer kısımlarından fiziki olarak ayrılan ticari, endüstriyel ve hizmet faaliyetlerinin yapıldığı yerler olarak tanımlanabilir.



ülkemizdeki serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında olduğu kabul edilen ve serbest dolaşımda olmayan malların herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmamak ve serbest dolaşıma girmemek kaydıyla depolandığı yerlerdir. Serbest dolaşımdaki mallar ise ihracat rejimi hükümlerine tabidir.



Ülkemizde Bulunan Serbest Bölgeler

Halen ticari faaliyette bulunan serbest bölgeler ve faaliyete geçiş yılları:



Ø Mersin, Antalya (1987)

Ø Ege, İstanbul ****** Havalimanı (1990)

Ø Trabzon (1992)

Ø İstanbul Deri ve Endüstri, Doğu Anadolu, Mardin (1995)

Ø İMKB Uluslararası Menkul Kıymetler (1997)

Ø İzmir Menemen Deri, Rize, Samsun, İstanbul Trakya, Kayseri (1998)

Ø Avrupa, Gaziantep, Adana-Yumurtalık (1999)



Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar



Ø Türkiye’de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak,

Ø Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak,

Ø Ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde temin etmek,

Ø Dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak.





Coğrafi özellikler dikkate alınarak aşağıdaki bölge grupları oluşturulabilir.



FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER

1-Yeryüzü şekillerine göre bölgeler

Dağlık bölgeler

Düzlük (ovalık) bölgeler

2-İklim tipine göre bölgeler

3-Bitki örtüsüne göre bölgeler



BEŞERİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER

1-Nüfus yoğunluğuna göre bölgeler

2-Yerleşim özelliklerine göre bölgeler

3-Ekonomik özelliklerine göre bölgeler

4-Karma bölgeler



TÜRKİYE’DE COĞRAFİ ÖZELLİKLERE GÖRE BÖLGE ÖRNEKLERİ



FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER

A-Yeryüzü şekillerine göre bölgeler:

a)Dağlık bölgeler

1-Karadeniz dağlık bölgesi

2-Toros dağları bölgesi

3-Batı Anadolu dağları bölgesi

4-Doğu Anadolu dağları bölgesi

5-Güneydoğu Anadolu dağları bölgesi

b)Düzlük (ovalık) bölgeler

1-Adana (Çukurova) bölgesi

2-Büyük Menderes Ovası bölgesi

3-Bursa ovası bölgesi

4-Harran ovası bölgesi

5-Bafra ovası bölgesi

B-İklim tipine göre bölgeler

1-Karadeniz iklim bölgesi

2-Akdeniz iklim bölgesi

3-Karasal iklim bölgesi

C-Bitki örtüsüne göre bölgeler

1-Orman bitki örtüsü bölgesi

2-Maki bitki örtüsü bölgesi

3-Bozkır bitki örtüsü bölgesi

4-Çayır bitki örtüsü bölgesi





BEŞERİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELER

A-Nüfus yoğunluğuna göre bölgeler

a)Yoğun Nüfuslu Bölgeler:

1-İstanbul-İzmit çevresi

2-İzmir çevresi

3-Ankara çevresi

4-Adana-Hatay çevresi

5-Zonguldak çevresi

b)Seyrek Nüfuslu Bölgeler:

1-Hakkari ve çevresi

2-Tunceli ve çevresi

3-Tuz gölü çevresi

4-Menteşe yöresi çevresi

5-Gümüşhane çevresi

6-Taşeli platosu çevresi

B-Yerleşim özelliklerine göre bölgeler

a)Kentsel Bölgeler:

1-İzmir ve çevresi

2-Antalya ve çevresi

3-İstanbul ve çevresi

4-Ankara ve çevresi

5-Bursa ve çevresi

b)Kırsal Bölgeler:

1-Giresun ve çevresi

2-Rize ve çevresi

3-Hakkari ve çevresi

4-Nevşehir ve çevresi

5-Kars ve çevresi



C-Ekonomik özelliklerine göre bölgeler

a)Tarım Bölgesi:

1-Konya-Aksaray ve çevresi

2-Şanlıurfa ve çevresi

3-Edirne ve çevresi

4-Tokat ve çevresi

5-Isparta ve çevresi

b)Sanayi Bölgesi:

1-İstanbul-İzmit ve çevresi

2-İzmir çevresi

3-Adana-Mersin-İskenderun çevresi

4-Ankara-Eskişehir çevresi

5-Kayseri çevresi

c)Maden Bölgesi:

1-Zonguldak ve çevresi

2-Batman ve çevresi

3-Seydişehir ve çevresi

4-Divriği ve çevresi

5-Murgul ve çevresi

d)Serbest Ticaret Bölgesi:

1-Mersin Limanı

2-İstanbul Ticaret bölgesi

3-Antalya Serbest Ticaret Bölgesi

4-İzmir Serbest Ticaret Bölgesi

5-Kayseri Serbest Ticaret Bölgesi

e)Turizm Bölgesi:

1-Antalya ve çevresi

2-Muğla ve çevresi

3-Nevşehir ve çevresi

4-İzmir ve çevresi

5-İstanbul ve çevresi

D-Karma Bölgeler

a)Tarım-Sanayi-Turizm Bölgesi:

1-Adana-Mersin çevresi

2-Aydın-İzmir-Manisa

3-Bursa-Balıkesir

4-Kayseri-Nevşehir

5-Antalya

b) Maden-Sanayi bölgesi

1-Zonguldak-Karabük çevresi

2-Divriği çevresi

3-Seydişehir çevresi

4-Murgul çevresi

5-Batman çevresi

c)Ticaret-Turizm ve Tarım bölgesi

1-İzmir-Manisa çevresi

2-Aydın-Denizli çevresi

3-Mersin-Adana çevresi

4-Antalya çevresi

5- Kayseri-Nevşehir çevresi

Türkiye'nin Dağları Haritası

Türkiye İklim Bölgeleri Haritası

Çok Mu Uzun Oldu...